Laureaus a ignorantis cun s'oferta ispeciali

de Mario Pudhu
In is annus a giru de su 1980 apu fatu s'anàlisi de una sessantina de libbrus de iscola efetivamenti adotaus me is iscolas de sa Sardigna: libbrus de istória unus 40 (pruschetotu de iscola média, ma fintzas de iscolas superioris e iscolas elementaris), libbrus de geografia e grammàticas de italianu, po biri si, cantu e comenti fuedhanta de sa Sardigna. Apu arregortu cartellas de ischedas, fintzas ca su chi pentzamu de fai fut sa pubblicatzioni de un'òpera.
Ma giustu in cussus annus mi ndi est arrutu apitzus su Partidu Sardu (mellus, su PSd'A), cuntentu de dhu pigai, certu, ma no apu pótziu prus dedicai su tempus a s'istúdiu e ancora est aici cussa cartella de materiali. Apu isceti iscritu calincunu artículu in Tempus de Sardínnia, chi est istétiu su mensili de sa CSS. Si fatzat contu fintzas chi in cussus annus, 1979/80, me in s'arràdiu de Carbónia (RadioGamma) e de Sant'Antiogu eus fatu (cun d-un'amigu anticolonialista, Gianni Cau, de Prammas) 21 trasmissioni de istória de is Sardus, de mes'ora dónnia borta, in sardu, si cumprendit! Ma po torrai a sa chistioni, isciu bèni ita dhui at me is libbrus de s'iscola italiana e po dha fai curtza apu conclúdiu ca is Sardus, fintzas laureaus de una e duas o prus làureas, po su tanti chi si fait isciri s'iscola italiana seus laureaus a ignorantis cun s'oferta ispeciali de su presumu puru.
Si unu dhui circat cosa chi pertocat is Sardus in is libbrus de iscola depit pigai su microscópiu, poita assinuncas no bit nudha in totu s'istória de s'Umanidadi. E ita si bit a microscópiu? Chi sa Sardigna est "Italia prima che l'Italia fosse". Po totu s'àteru sa Sardigna est unu desertu o si calincuna cosa narant funti cosas falsas ma 'italianas'. In is libbrus de geografia, 'naturalmente' sa Sardigna est una regioni de s'Itàlia, a parti is fesserias chi narant. Ma chi is abbitantis de sa Sardigna siant cussu tanti de 4 millionis e prus gei est berus: dèu dhu nau sempri, fintzas si no apu carculau sa densidadi!!! Ma is abbitantis seus totu cussus: parti a dus peis e parti a cuatru, totus brebeis e no genti
Dèu in cantus annus apu insegnau apu fatu sa metadi de su programma de istória sempri dedicau a s'istória de is Sardus, foras de totus is libbrus de iscola, assurdus e falsus (e difatis no mi seu mai incurau de ndi adotai unu, ca tanti dhus apu agataus unu sa fotocópia de s'àteru: su solu libbru chi apu adotau dèu in trint'annus de iscola est una antologia de poetas sardus de Matteo Porru!)
Geografia su própiu. Ma sa chistioni abarrat totu intrea. E una parti manna de responsabbilidadi dha teneus is Sardus etotu, concas de cibudha e pudéscias puru: sinuncas unu manuali de istória de is Sardus e de geografia gei si podiat tenni, fintzas si tocat a si pònniri foras de is libbrus italianus, chi bollit nàrriri unu bellu segamentu de matza, ca a is famíglias iat a tocai a dhis fai fai un'ispesa prus manna e iat a èssiri necessàriu mellus unu manuali de istória generali e de geografia fatus de is Sardus comenti si tocat
In cantu a is adotzionis, is Docentis prus de una borta faint adotzionis sentza mancu oberri is libbrus, no de no castiai ita dhui at iscritu, ca mancai est prus fàcili a presentai sa relatzioni de is editoris etotu a giustificatzioni po s'adotzioni noa (ma is fuedhus bellus gei si agatant po giustificai dónnia tontesa, e postu chi bandint a castiai si e ita si dhui podit istudiai de sa Sardigna e de is Sardus!)
Aici seus! … Ma poita seus 'civilizzati'