lunedì 19 marzo 2012

Gilda pistat abba pistada, pro non faeddare de sardu in iscola


Sa Gilda de Nùgoro est inchieta a fera contra a sas comunas e sas provìntzias sardas e cun sa Regione ca no ant pedidu a su Guvernu italianu una pròroga de un'annu pro pònnere in su pròpiu muntone iscolas cun prus pagu de 500 dischentes, mancari esserent de biddas diferentes. Sa segretaria de custu sindicadu, Maria Di Patre, at iscobertu chi in Sitzilia sa pròroga l'ant pedida e otenta e s'est posta sa berrita a tortu: sos amministradores sunt galu una bia prus realistas de su Re. Mancu a pedire sunt bonos.
Bae e nara·bi·lu a Di Patre chi tenet tortu: tenet resone, finas boghende a craru chi sa polìtica sitziliana punnat totora a s'unidade e chi cussa sarda est ispargida e semper a briga. Su fatu istat, in Sardigna no est petzi una pròroga chi si podiat otènnere, si no unu tratamentu diferente, su chi pertocat a sas “aree geografiche caratterizzate da specificità linguistiche”, comente narat sa lege e comente amus contadu carchi die como. Carchi cosa prus de una allonghiadura de tempos: sas normas generales non balent in sas terras abitadas dae minorias linguìsticas. Che a sa Sardigna. Beru est chi de custas minutallas non si sunt abigiados in s'Assessoradu de s'istrutzione pùblica, ne in sas comunas e ne in sas provìntzias. Ma pensas tue chi si nde sunt abigiados sos sindicados de s'iscola cumintzende dae sa Gilda?
Mancu si los prendes a fune. Est annos chi sos sindicados sunt gherrende, gasi narant issos, pro sistemare sos “precàrios” de s'iscola, sos chi una bia si naraiant suplentes. E est annos chi su Comitadu pro sa limba e pagos àteros sunt chirchende de cumbìnchere sos disocupados chi b'at una possibidade pro impreare su prus de suplentes chi si podet invochende una lege de sa Repùblica italiana, sa n. 482, chi narat ladinu ladinu chi in sas iscolas de sa minorias linguìsticas, coment'est reconnota sa Sardigna, si podet imparare su sardu e in sardu. “Nelle scuole materne dei comuni di cui all'articolo 3, l'educazione linguistica prevede, accanto all'uso della lingua italiana, anche l'uso della lingua della minoranza per lo svolgimento delle attività educative. Nelle scuole elementari e nelle scuole secondarie di primo grado è previsto anche l'uso della lingua della minoranza come strumento di insegnamento” narat sa lege.
Custu cheret nàrrere chi bi diant chèrrere mastros e professores meda de prus de su chi sunt impreados oe in die. In sa Gilda, gasi e totu che in sos àteros sindicados, custas cosas las ischint e mancari gasi paret chi lis siat prus cumbeniosu de fàghere falare disocupados a sas carreras pro protestare prus a prestu de gherrare pro su sardu intreta a iscola. Paris cun su sardu, craru, su gadduresu, su tataresu, s'aligheresu, su tabarchinu. E però, sos sardos de acordu sunt o contràrios a imparare su sardu in iscola? Sa cherta de sas universidades de Casteddu e de Tàtari narat chi s'89,9 pro chentu de sos sardos cheret chi sa limba de su locu siat impreada in iscola ca est unu singiale de s'identidade nostra. E finas su comprou chi est faghende su blog de Vito Biolchini, a sa pregonta: “Sei favorevole all'uso e all'insegnamento della lingua sarda nelle scuole dell'isola?”, donat custos resurtados: s'82% narat chi eja, “Sarebbe un fattore di sviluppo e arricchirebbe i ragazzi”; pro su 17% chi narat chi nono, “sarebbe solo una perdita di tempo e di denaro”; su 2% non tenet unu pensu suo.
Craru, s'una est una cherta sientìfica e s'àtera est una gollida de impostas casuales, e però, comente faghet notare Roberto Bolognesi, est curiosu chi sos nùmeros siant pagu prus o mancu de sa matessi mannària. Custu cheret nàrrere chi su pensamentu inditadu dae sa cherta est prus ispartinadu de su chi unu podet atinare. Su pensamentu de sa maioria de sos sardos, craru, de sos chi non tenent santos in corte e ne interessos coloniales de amparare. O finas fele de ghetare comente chi siat venenu pro ispèrdere sa limba sarda.

Nessun commento: