Fonne, Onne e s'autofagia sarda

B'at a giru una tropa de castigados chi nche ghetat a terra sos cartellos cun su nùmene sardu de meda biddas. Chi apa bidu deo est capitadu in Ulìana, in Durgali e in Oniai, ma mi contant amigos chi est capitadu in aterue puru. Pro su beru, non bi diat àere bisonzu de una tropa, bastat unu ballaloi motorizadu e bastantemente inimigu de sa Sardigna pro fàghere sa balentia. Una balentia, de àteru, chi costat dinare a totus, giai chi cussos cartellos in sardu sunt pagados cun sas impostas nostras e, ma custu mi ponet unu parmu de lardu, de sos ballalois.
Cale siat sa tirria chi moghet custos remitanos est malu a lu cumprèndere, bi diat chèrrere unu psichiatra, ispetzialista in autofagia. A un'àtera gasta pertenent sos chi in Fonne ant mudadu, comente si biet in sa foto, su cartellu in Onne. Fortzis una gasta de autocolonialistas o fortzis de amantiosos de su particularismu. Comente si podet bìere in sa foto (ma aterue, in Fonne, est sa matessi cosa) su cartellu in italianu no est tocadu: Fonni fiat e Fonni abarrat. Comente a nàrrere chi sos autores de su càmbiu nudda ant ite nàrrere pro su nùmene italianu postu dae istranzos, cuntestant su nùmene sardu.
Tocat de ischire chi in Fonne comente in totue, est istada sa Comuna a detzidire chi su nùmene sardu de sa bidda fiat custu, nemos l'at imperadu comente, a s'imbesse, est capitadu cun s'italianu. Si est beru chi sos fonnesos cando nùmenant sa bidda issoro narant Onne, est beru puru chi si unu fonnesu tucat a sa bidda sua narat “ando a Fonne”, sinzulende, duncas, chi sa paràula Fonne b'est e est impreada. Siat ite si siat, sunt istados sos amministradores a detzidire intre Fonne e Onne, faghende un'isseberu lezìtimu. Nemos dae foras bi l'at imperadu.
Nemos aiat tentu nudda ite nàrrere si sos amministradores aiant naradu: “Ponimus Onne”. Nemos francu a chie, a de note, fiat coladu un unu pinzellu ponende una “F” in antis de ONNE, craru, aberende s'àidu a chie, semper a de note, aiat coladu una manu de tinta bianca pro nche iscantzellare sa “F”. E gai sighende, pro mustrare chi tenent resone sos inimigos de su sardu, cando narant chi su sardu est a su prus una limba orale chi non si podet iscrìere. Est una vitòria issoro e de chie, pro annos, at tropedidu s'imparonzu de su sardu in iscola, che a totu sas limbas fatu de règulas e de normas.
E a pensare chi bastant bator pessones armadas de pinzellu pro abutinare su chi sa maioria de sos sardos cheret: una limba normale chi fatzat a l'iscrìere e a la bìere in sos caminos e in totue.