Una limba ispipilla in gana de crèschere

Sas atitadoras e sos acabadores de sa limba sarda e de sas àteras limbas de Sardigna, saligheresu e su gadduresu in primis, ant a tènnere passèntzia ma sa morte de su sardu no est a sas bistas. Antzis, dae cabu de susu a sa mesania a cabu de giosso su sardu mustrat ispipillesa e paga gana de s'imbèrghere, mancari b'apat pistighìngios nen minores nen de lassare sena cuidados. Est custu chi resurtat dae sa Cunferèntzia regionale de sa limba sarda chi s'est fata dae giòvia a oe bortaedie in Fonne.

B'at su fatu, pro nàrrere, chi in tzitade e in medas biddas sos babos e sas mamas non chistionant in sardu a sos fìgios e cun sos fìgios. E si b'at biddas in uve s'80-90 pro chentu de sas famìlias faeddant in sardu (o in un'àtera de sas limbas alloglotas) bi nd'at àteras in uve sos fìgios comùnigant petzi in italianu cun sos parentes. A contos fatos, sa mèdia natzionale est chi sos pitzinnos chi chistionant in sardu sunt oe su 13 pro chentu, in su mentras chi sunt belle su 70 pro chentu de sos sardos, mannos e minores, chi faeddant su sardu, su gadduresu, su saligheresu, su tataresu o su tabarchinu.

Ischinde cale est sa maladia, tocat de agatare sa meighina e custa est s'imparòngiu de su sardu in sas iscolas e sa visibilidade de su sardu in totu sa sotziedade. E, in prus de custu, s'educatzione linguìstica de sos mannos, a manera chi si sapant chi a chie ischit in prus de s'italianu àteras limbas, su sardu in primis, tenet una mente prus aberta e prus a gradu de cumprèndere. Custa meighina, su beru, est connota dae tempus meda; su chi mancaiat fiat sa cussèntzia de sa polìtica chi tocat de pònnere fronte a sos puntos dèbiles (su sardu in mesu de sos pitzinnos) e afortiare sos puntos fortes (su 68,4 pro chentu de sos sardos chi faeddant sa limba pròpia). Como custa cussèntzia paret chi bi siat e, a su nàrrere de s'assessore de sa cultura, Sergio Milia, b'at finas sa voluntade polìtica de bortare sa limba sarda in una ocasione de isivlupu.

Concruinde sas tres dies de debatas, Milia at annonsadu s'aprovu de unu Pranu triennale pro sa limba e pro sa cultura sarda e àteros ordìngios, che a s'iscola numèrica, chi podent pònnere a profetu s'idea de imparare su sardu in sas iscolas. S'obietivu, comente at naradu carchi unu, est de fàghere a manera chi siant sos fìgios a imparare su sardu a babos e a mamas chi non l'ischint.

No est petzi custu chi est capitadu in custas tres dies: sa limba sarda s'est cunfrontada cun àteras limbas de minoria, dae su catalanu a s'otzitanu, dae s'islovenu a su walser a s'albanesu de su Merie d'Italia. E dae su cunfrontu, su sardu nd'essit bene e cun pistocos meda in bèrtula. No at a istentare, penso, sa publicatzione de sos atos de custa Cunferèntzia fonnesa. At a èssere unu mamentu de aconortu pro chie pensat chi sa limba sarda no est biva e bia ma tenet perpetivas bonas pro crèschere e s'afortiare.